Σαν σήμερα, 4 Νοεμβρίου 1903, γεννήθηκε η μεγάλη ηθοποιός, Ελένη Παπαδάκη

Ποιά ήταν η Ελένη Παπαδάκη 

και γιατί πρέπει να ασχοληθούμε με την περίπτωσή της;

Το πραγματικό ερώτημα είναι, τι λιγότερο είχε η Ελένη Παπαδάκη σε σύγκριση με όλες εκείνες τις μεγάλες Ελληνίδες ντίβες της γενιάς του Μεσοπολέμου (Μαρίκα Κοτοπούλη, Κατίνα Παξινού, Μελίνα Μερκούρη) και για ποιόν λόγο τέλος πάντων, αυτή η τόσο σπάνια για την υποκριτική τέχνη προσωπικότητα, έπεσε στην αφάνεια, και λίγοι πια Έλληνες γνωρίζουν την πνευματική -κι όχι μόνο- προσφορά της στην χώρα.

Γεννήθηκε το 1903. Γεννήθηκε ηθοποιός. Μεσουράνησε επί 19 χρόνια, και για τους κριτικούς ήταν αδιαμφισβήτητα η πιο συγκλονιστική παρουσία που πέρασε από το ελληνικό θέατρο. Η Παπαδάκη, με την 'Αντιγόνη' και την 'Εκάβη' της, έβαλε την αρχαία τραγωδία σε άλλη τροχιά. Το κοινό των θεατρόφιλων την λάτρεψε ώς ηθοποιό και ώς άνθρωπο, και ο Τύπος έχυσε τόνους μελάνι για χάρη της. Το ραδιόφωνο, το τραγούδι, υποκλίθηκαν στο ταλέντο της. Τα ξένα έντυπα, οι μεγάλοι ( θεατρικοί και μη) συγγραφείς εντός και εκτός Ελλάδας την αναγνώρισαν και την ξεχώρισαν.

Κι όμως...

Σήμερα η Ελένη Παπαδάκη ξεχάστηκε. Και σε αυτό συνέβαλλαν διάφοροι παράγοντες, κυρίως πολιτικής, κοινωνικής και ηθικής υποκρισίας.

Πολιτική υποκρισία. Ο τραγικός της θάνατος, στα 41 της μόλις χρόνια, από κομμουνιστές αναρχικούς, μέσα στον παραλογισμό του εμφύλιου σπαραγμού του Δεκέμβρη του '44, είτε για λόγους ενοχής, είτε για λόγους εθνικής 'συμφιλίωσης' δεν άφησε περιθώρια συζήτησης γύρω από το όνομά της, τα χρόνια αμέσως μετά την δολοφονία της. Βεβαίως αν η Ελένη Παπαδάκη ήταν κομμουνίστρια, θα είχαμε μνημείο με την προτομή της, δρόμο με το όνομά της και θα ήταν γραμμένη και στο βιβλίο ιστορίας της τρίτης λυκείου. Ενώ σε κάθε επέτειο θα είχαμε διαγωνισμό άρθρων εξιστορούντα τα του θανάτου της.

Κοινωνική υποκρισία. Μια γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής, που επιλέγει να ακολουθήσει ένα τόσο καταφρονημένο -ακόμα και σήμερα- επάγγελμα, που δεν παντρεύτηκε, αλλά διατηρούσε ανοιχτά σχέσεις και με άνδρες και με γυναίκες, δεν μπορεί παρά να αποτελεί τον αποδιοπομπαίο τράγο μιας αιώνια συντηρητικής κοινωνίας, όπως ήταν και είναι η ελληνική. Ίσως χρειάστηκε η δολοφονία της για να 'εξαγνιστεί' από ένα τέτοιο μίασμα [...] Όχι όμως πως ήταν αυτή αρκετή. Η λήθη επήλθε αργότερα ως δεύτερος θάνατος.

Ηθική υποκρισία. Σύμφωνα με τον άγραφο νόμο της σόου-μπίζ, η καλλιτεχνική αξία ενός ατόμου ανεβαίνει αυτόματα, όταν αυτό το άτομο υποκριθεί το ηθικά άμεμπτο. Τώρα πια, στο 2010, έχουμε τρανά παραδείγματα καλλιτεχνιδών, οι οποίες, με την στήριξη των ΜΜΕ, αυτο-προσδιορίζονται ώς πρότυπα συζύγων και μητέρων, ενώ άγνωστος είναι ο αριθμός των κρεβατιών από τα οποία πέρασαν πριν κατακτήσουν την δόξα.. Αλήθεια, πόσο ''αναίμακτα'' άγγιξε την κορυφή η Αλίκη, η Μελίνα, η Έλλη;

Πώς τόλμησε η Ελένη Παπαδάκη να είναι τόσο αντι-στάρ; Γιατί κράτησε τόσο χαμηλό προφίλ, χωρίς εξάρσεις ναρκισσισμού, χωρίς το ύφος της μεγάλης ντίβας, αλλά επέλεξε να είναι μοναχική, διανοούμενη, ηθο-ποιός και μια κοινωνικά αντισυμβατική γυναίκα; Έπρεπε να βρεθεί το αδύνατο σημείο της, κάτι που να την εξισώνει με την υπόλοιπη μάζα, κάτι που να ικανοποιεί το κόμπλεξ κατωτερότητας του μέσου ανεπαρκή Έλληνα, που περιμένει την ευκαιρία για να γκρεμίσει το είδωλο που ο ίδιος θεοποίησε. Κάτι που να δικαιολογεί τους συνάδελφους ηθοποιούς, που τόσο μίζερα πολέμησαν την άνοδό της, τους ιθύνοντες του Εθνικού Θεάτρου, που την παραγκώνισαν εσκεμμένα όσο πιο πολύ την έβλεπαν να προοδεύει και να τελειοποιεί την Τέχνη της, για να μην χάσει τα πρωτεία το ζεύγος Κατίνας Παξινού- Αλέξη Μινωτή.. Κι αφού δεν βρήκαν αυτό το κάτι, το εφήυραν. Προδίδοντάς την με ψευδείς κατηγορίες στον ΟΠΛΑ, κατάφεραν μαζί την καλλιτεχνική και την σωματική της εξόντωση, πάνω στο ζενίθ της καριέρας της..

Γυρίζω στο αρχικό ερώτημα: γιατί η αφάνεια;

Γιατί πάντοτε η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της. Γιατί πάντοτε οι φελλοί παίρνουν την θέση των άξιων. Γιατί το να είσαι κορυφαίος, εδώ, είναι απλά ασυγχώρητο.

Μάρκος Κ.
Πηγή